Radioterapia

Radioterapia (dawniej Curieterapia) jest metodą leczenia za pomocą promieniowania jonizującego. Stosowana jest w onkologii do leczenia choroby nowotworowej oraz łagodzenia bólu związanego z rozsianym procesem nowotworowym, np. w przerzutach nowotworowych do kości.
Ze względu na sposób napromieniowania radioterapię dzieli się na:

• teleradioterapię – wykorzystywana jest wiązka promieniowania z zewnątrz
• brachyterapię – umieszczenie źródła promieniowania bezpośrednio w guzie lub w jamie ciała w jego okolicy
• radioterapię systemową – podawanie dożylnie lub doustnie substancji promieniotwórczej.

Ze względu na stan zaawansowania choroby, radio terapię dzieli się na:

• radykalną - ma na celu napromieniowanie guza i/lub jego okolicy w celu jego zniszczenia;
• paliatywną - ma na celu łagodzenie bólu spowodowanego chorobą nowotworową w przypadku gdy wyleczenie pacjenta jest już niemożliwe;
• objawową - ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych spowodowanych przerzutami.

W radioterapii radykalnej napromieniowanie pacjenta rozciągnięte jest w czasie. Promieniowanie może wywołać reakcję uboczne, mogą one wywołać martwicę a nawet doprowadzić do śmierci. Stosuje się więc dawkę odpowiednią, taką, która nie zaszkodzi. Podaje się w małych ilościach ale często, jest to sposób frakcjonowany. Całkowita dawka zależy od budowy nowotworu i wynosi około 60-70 Gy. Takie leczenie trwa 6-7 tygodni.

Radioterapia elektronami i fotonami X - radioterapia konwencjonalna

Radioterapia wymaga stosownych źródeł promieniowania jonizującego takich jak: tzw. bomba kobaltowa i akceleratory medyczne. Te pierwsze są mniej skomplikowane i tańsze w eksploatacji, ale akceleratory oferują zdecydowanie lepsze możliwości terapeutyczne i pozwalają zastosować leczenie do większej liczby (rodzajów) nowotworów.

Jako urządzenia do rutynowych napromieniowań terapeutycznych znalazły zastosowanie trzy rodzaje akceleratorów: liniowe akceleratory elektrostatyczne Van de Graffa, betatrony oraz liniowe akceleratory wielkiej częstotliwości. Pierwsze dwa rodzaje były stosowane w latach 60. i 70. XX wieku i dzisiaj mają już znaczenie historyczne. Podstawowym rodzajem stosowanym są liniowe akceleratory wysokiej częstotliwości.

Na polskim rynku, funkcjonują jeszcze cztery firmy produkujące akceleratory do radioterapii. Największą z nich – jest amerykański Varian. Jego korzenie sięgają lat trzydziestych ubiegłego wieku, kiedy to bracia Varian skonstruowali klistron – źródło szybkozmiennego pola elektrycznego przyspieszającego cząstki w sercu akceleratora. Pierwszej połowy XX wieku sięgają też tradycje produkcji sprzętu medycznego w Europie firmy Siemens. Trzeci producent, szwedzka Elekta, to marka obecna od niedawna, ale korzystająca z doświadczeń Philipsa. Polskim producentem akceleratorów medycznych jest Zakład Aparatury Jądrowej HITEC bazujący na doświadczeniach Instytutu Problemów Jądrowych w Świerku.

Źródła

1. http://www.ipj.gov.pl/pl/zdaj/walka%20z%20rakiem.htm
2. http://www.varian.com/us/oncology/radiation_oncology/clinac/
3. Ugo Amaldi, Accelerators for medical applications pdf