STRONA GŁÓWNA




WSTĘP


ENCYKLOPEDIA


FAKTY I LUDZIE


CO POWINNIŚMY    WIEDZIEĆ





REFERENCJE


FAKTY I LUDZIE



MARIA SKŁODOWSKA-CURIE (1867-1934)



Rys.: [12] Internet.


Maria Curie-Skłodowska urodziła się w Warszawie 7 listopada 1867 roku. Była córką w rodzinie nauczycielskiej. Ukończyła szkołę średnią w Warszawie ze złotym medalem, po czym przez 8 lat była nauczycielką. Wstępne przygotowania do badań eksperymentalnych z chemii i fizyki odbyła w laboratorium przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie.

W 1891 roku rozpoczęła studia na wydziale Matematyczno Przyrodniczym w Sorbonie, gdzie studiowała do 1895 roku otrzymując licencjat nauk fizycznych i matematycznych.

W domu profesora Kowalskiego poznała Piotra Curie, z którym wzięła ślub w 1895 roku. Przyjęła również obywatelstwo francuskie. Początkowo zajmowała się właściwościami magnetycznymi stali. Z czasem zainteresowały ją doniesienia Becquerela o wydzielaniu przez sole uranu promieniowania. Od 1898 roku wspólnie z mężem dokonywali coraz nowszych odkryć. Skłodowska stwierdziła, że wysyłanie promieni stanowi właściwość atomową uranu, a natężenie promieniowania zależy od ilości pierwiastka. Pierwsza wykryła promieniotwórczość toru. W 1898 roku stwierdziła obecność w blendzie smolistej z kopalni uranu nowej substancji, właściwościami zbliżonej do bizmutu, znacznie aktywniejszej od uranu.

ODKRYCIE POLONU i RADU (1898 r.)
Kraj odkrycia: FRANCJA
Nazwa pierwiastka: Polon
Symbol: Po
Z = 84
Rok odkrycia: 1898 r. (lipiec)
Współodkrywca: Curie Pierre (1859-1906)

"...Przypuszczamy, że ciało, które wyodrębniliśmy ze smółki uranowej zawiera nieznany jeszcze metal,zbliżony do bizmutu ze swoich właściwości chemicznych. Jeśli istnienie tego metalu się potwierdzi, proponujemy dla niego nazwę "polon" -od imienia ojczyzny jednego z nas".

Pierre i Maria Curie, Sprawozdanie Francuskiej Akademii Nauk (lipiec 1898 ) "O nowym ciele promieniotwórczym zawartym w smółce uranowej".

W końcu 1898 roku Maria i Piotr odkryli drugi nieznany pierwiastek o większej aktywności, udowadniając, że jest rzeczywiście nowym pierwiastkiem posiadającym swoiste widmo i ciężar właściwy.

Nazwa pierwiastka: Ra
Symbol: Ra
Z = 88
Rok odkrycia: 1898 (grudzień)
Współodkrywca: Curie Pierre (1859-1906)

"...Wyżej wyszczególnione fakty każą nam przypuszczać, że w tym nowym związku promieniotwórczym znajduje się nowy pierwiastek, który proponujemy nazwać radem. Nowy ten związek zawiera napewno bardzo znaczną ilość baru, mimo to jednak jest on silnie promieniotwórczy. Promieniotwórczość radu musi być zatem ogromna".

Sprawozdanie Francuskiej Akademii Nauk , 26 XII 1898 r. ( W komunikacie Akademii Nauk jest mowa o istnieniu w smółce uranowej drugiego pierwiastka promieniotwórczego).

Ponieważ do otrzymania pierwiastków w czystej postaci musieli przerobić olbrzymią ilość rudy, a laboratorium Szkoły Fizycznej było zbyt ciasne, udostępniono im starą drewnianą szopę, dawne prosektorium Wydziału Lekarskiego. Maria zajmowała się oczyszczaniem radu, a Piotr oznaczał właściwości fizyczne promieni emitowanych przez nowo odkryte substancje. Po otrzymaniu uprawnień podjęła od 1900 roku pracę zarobkową jako nauczycielka fizyki w seminarium żeńskim w Sevres pod Paryżem. Równocześnie kontynuowała badania i przygotowywała pracę doktorską, którą obroniła z wyróżnieniem w Sorbonie w 1903 roku.

Badania małżonków Curie stały się jedną z największych sensacji naukowych przełomu XIX i XX wieku, zapoczątkowały bowiem nowy "wiek atomowy".

W 1903 r. obydwoje otrzymali nagrodę Nobla z fizyki za badanie promieniotwórczości oraz odkrycie polonu i radu.

W trakcie dalszych badań, Maria Skłodowska-Curie dokonała nowego oznaczenia ciężaru atomowego radu oraz po raz pierwszy otrzymała go w postaci czystego metalu. W 1906 roku Piotr zginął w wypadku ulicznym. Maria przez 30 lat sama kontynuowała rozpoczęte wspólnie badania. Jako pierwsza kobieta w historii Uniwersytetu Paryskiego została mianowana profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem katedry po zmarłym mężu. W 1908 roku została profesorem zwyczajnym.

Podczas kongresu radiologicznego w Brukseli w 1910 r. ustalono jednostkę promieniotwórczości i nazwano ją na cześć badaczy Curie.

W 1911 roku Skłodowska przygotowała wzorzec pierwotny radu, służący do oznaczania jego ciężaru atomowego i złożyła go w Międzynarodowym Biurze Wag i Miar. Jako jedyna kobieta w dziejach została powtórnie wyróżniona nagrodą Nobla, tym razem sama w dziedzinie chemii.


Dyplom Nagrody Nobla dla Marii Skłodowskiej-Curie, nadanej w dniu 10 grudnia 1911r.
Rys.: [12] Internet.


Medal otrzymany przez Marię Skłodowską-Curie wraz z drugą Nagrodą Nobla.
Rys.: [12] Internet.

Oprócz działalności naukowej prowadziła szeroką działalność organizacyjną i społeczną. Współpracowała przy tworzeniu Pracowni Radiologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W wyniku jej usilnych starań w 1912 roku rozpoczęto budowę Instytutu Radowego w Paryżu, w którym zorganizowała dział badań nad fizycznymi i chemicznymi właściwościami ciał promieniotwórczych oraz zapoczątkowała dział biologiczny. Podczas I wojny światowej zorganizowała, jako kierowniczka służby rentgenowskiej ministerstwa spraw wojskowych, około 200 nowych lub ulepszonych stacji radiologicznych oraz wyposażyła we własnym laboratorium i przekazała armii 20 ruchomych ambulansów rentgenowskich.


Samochodowa służba radiologiczna zorganizowana przez Marię Skłodowską-Curie, w samochodach tych przewożono aparaturę rentgenologiczną, służącą m.in. do wyszukiwania odłamków w ciałach rannych żołnierzy (1914 - 1918).
Rys.: [12] Internet.

Dzięki jej inicjatywie w szkole pielęgniarek w Paryżu utworzono pierwszy we Francji wydział radiologiczny (1916 r.). Do końca wojny pod jej kierunkiem wyszkolono 150 laborantek radiologicznych. Maria Skłodowska-Curie zapoczątkowała oddział radioterapii w Instytucie Radowym (1916 r.). Przeprowadziła szkolenie radiologiczne dla amerykańskich studentów medycyny przebywających na froncie w Europie. Podobne kursy kontynuowała przez pierwsze dwa lata po wojnie, szkoląc młodych rentgenologów z całej Europy. Olbrzymią pomoc w tych pracach okazywała córka Irene. Po I wojnie światowej rozpoczęto w stolicy nowo odrodzonej Polski budowę placówki naukowo leczniczej Instytutu Radowego, który otwarto w obecności Skłodowskiej w 1932 roku. W 1947 roku założono jego filie w Gliwicach, a w 1951 roku w Krakowie.

Maria Skłodowska-Curie opublikowała ponad 90 rozpraw, z których większość ma przełomowe znaczenie dla nauki w tym i dla medycyny ("Radiologia i wojna", "Izotopy i pierwiastki", "Promieniotwórczość"). Była członkiem 18 akademii. W 1922 roku została pierwszą kobietą w Academie de Paris.

Jej pionierskie badania promieniotwórczości, a także badania prowadzone przez jej męża nad biologicznymi właściwościami nowego rodzaju promieniowania - miały podstawowe znaczenie dla powstania bardzo ważnej gałęzi medycyny, którą nazwano curieterapią.

W wyniku kilkudziesięcioletniej pracy z radem była jedną z pierwszych śmiertelnych ofiar choroby popromiennej. Jak można wnioskować z dokumentacji zmarła na ostrą białaczkę leukopeniczną na tle nabytej pancytopenii, w wyniku długotrwałego działania promieniowania jonizującego 4 lipca 1934 roku.

Przez całe życie utrzymywała żywe kontakty z Polską i jej uczonymi. Wielokrotnie odwiedzała ojczysty kraj. Opiekowała się polskimi placówkami radiologicznymi. Uczyła swoje dzieci Irenę i Ewę polskiego języka i kultury, a nawet zmobilizowała swojego męża do opanowania podstaw słowiańskiej mowy. O jej wybitnym miejscu w dziejach medycyny świadczy fakt, iż jest jedną z dwaunastu najwybitniejszych postaci medycyny, którym postawiono rzeźbę w The Bernard Appel Hall of Medicine w Uniwersytecie w Bostonie [1,2,3,4,9,11,12].



WILHELM CONRAD ROENTGEN (1845-1923)

HENRI BECQUEREL (1852-1908)

PIERRE CURIE (1859-1906)

ERNEST RUTHERFORD (1871-1937)

KAZIMIERZ FAJANS (1887-1975)

IRENE JOLIOT-CURIE (1897-1956)

FREDERIC JOLIOT-CURIE (1900-1958)

WILLARD FRANCK LIBBY (1908-1980)

HAROLD CLAYTON UREY (1893-1981)


Na górę

Strona główna