W dozymetrii biologicznej na podstawie badania uszkodzeń tkanek lub komórek można wyznaczyć wysokość dawki pochłoniętej. Dozymetria biologiczna ma zastosowanie w przypadku gdy występują wypadki radiacyjne i są pochłaniane duże dawki promieniowania jonizującego.
1. Analiza aberracji chromosomowych (najczęściej stosowana)
Analiza aberracji chromosomowych w limfocytach krwi opiera się na wyznaczeniu liczby chromosomów dicentrycznych, które są względnie łatwo rozpoznawalne. Zaletą tej metody jest to, że limfocyty dzielą się bardzo rzadko oraz krążą po całym ciele i jeśli tylko część ciała była napromieniowana to i tak jakaś część limfocytów zostanie napromieniowana. Ustalenie dawki pochłoniętej możliwe jest na podstawie oznaczania częstości chromosomów dicentrycznych w komórkach, które nie podzieliły się od czasu napromienienia. Połowiczny okres życia limfocytów oszacowany został na około 3,5 roku: to znaczy, że po tym czasie średnio połowa limfocytów zostanie zastąpiona przez nowe komórki. Dlatego na podstawie wartości połowicznego okresu życia limfocytów można oszacować wysokość dawki nawet wiele lat po napromienieniu.
Po napromienieniu dawką 0,1 Gy promieniowania rentgenowskiego (o mocy dawki 1 Gy/min) występuje około 6 dicentryków na 1000 komórek co szacuje się na dolną granicę czułości. Górną  granicą jest dawka 5 Gy ponieważ powyżej podział komórek jest hamowany.
Analiza rozkładu dicentryków umożliwia stwierdzenie czy cale ciało było napromieniowane czy tylko część. Gdy zostało napromieniowane całe ciało to rozkład dicentryków jest rozkładem Poissona.
Promieniowanie jonizujące może wywoływać również aberracje stabilne takie jak translokacje. Aberracje tego typu mogą przebywać w komórce przez wiele pokoleń i jest to trudne do badania.
2. Analiza mikrojąder (często stosowana)
Mikrojądra powstają wtedy, gdy fragment lub cały chromosom nie jest wcielany do żadnego z jąder komórkowych powstających podczas mitozy. Wokół kawałków materiału genetycznego powstaje błona jądrowa tworząc małe jądra, które z czasem usuwane są z komórki. Występowanie mikrojąder jest proporcjonalna do dawki. Mikrojądra liczy się w  komórkach znajdujących się w drugiej interfazie popromiennej czyli komórki które podzieliły się tylko raz. Wadą testu mikrojądrowego jest mała czułość na niskie dawki promieniowania. Próg dawki rozpoznawalnej leży między 0,2 - 0,3 Gy dla promieni Rentgena lub gamma.
3. Test kometkowy
Metoda kometkowa polega na poddaniu zawiesiny komórek lizie w warunkach, w których z komórek pozostają zręby jądrowe i przymocowane do nich pętle DNA. Potem następuje krótkotrwała elektroforeza. Jeżeli struktura DNA jest nienaruszona to po wybarwieniu nuklidy są kuliste i otoczone aureolą z DNA związanego z barwnikiem. Jeśli zostały naruszone nici DNA to powstaje twór podobny do komety gdzie ogon to uszkodzone pętle DNA. Metoda jest bardzo czuła, wykrywa uszkodzenia po napromienieniu dawką kilku cGy. Zaletą też jest szybkość wykonywania. W obecnej fazie badań metodę należy traktować jako pomocniczą do oznaczania częstości aberracji chromosomowych lub mikrojąder.  [3],[15]

Do początku
Do strony tytułowej
Dozymetria - ochrona radiologiczna, dawki promieniowania, dawki graniczne, dawka - efekt
Definicje i jednostki dozymetryczne
Zasady pracy ze źródłami promieniotwórczymi
Dozymetry - dawkomierze
O promieniowaniu
Bibliografia