 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Co to jest promieniowanie?
Promieniowanie
to wysyłanie i przenoszenie energii na odległość. Energie może być
wysyłana w postaci ciepła, światła, fal elektromagnetycznych oraz w
postaci cząstek. W naszym otoczeniu znajduje się wiele różnych źródeł
promieniowania. Są źródła naturalne jak Słońce i sztuczne, jak lampa,
grzejnik, nadajnik telewizyjny czy radiowy. Różne rodzaje promieniowania:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
 |
|
|
 |
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Słońce promieniuje światło i ciepło, a także
promieniowanie ultrafioletowe. Grzejniki (kaloryfery) wysyłają
promieniowanie cieplne (podczerwone). Nadajniki radiowe i telewizyjne
wysyłają fale radiowe i promieniowanie elektromagnetyczne.
Promieniowanie jonizujące
Szczególnym
rodzajem promieniowania jest promieniowanie jonizujące, wywołuje ono w obojętnych atomach i
cząsteczkach materii zmiany w ładunkach elektrycznych czyli jonizację. Promieniowanie jonizujące może mieć
postać promieniowania korpuskularnego (cząstki a, b, neutrony) albo elektromagnetycznego (promieniowanie X,
gamma). Promieniowanie jonizujące nie oddziałuje na nasze zmysły. [11]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kwant promieniowania gamma przekazuje swoją
energię elektronowi. Jeżeli ilość przekazanej energii jest większa niż
siła oddziaływań jądro - elektron, następuje oderwanie elektronu od
jądra atomu i rozdzielenie ładunków elektrycznych czyli jonizacja. [13]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rodzaje promieniowania jonizującego
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Promieniowanie rentgenowskie i gamma odznaczają się dużą
przenikliwością i łatwo przenikają np.. Przez ludzkie ciało. Przed tym
promieniowaniem chroni duża warstwa ołowiu, betonu lub wody.
Promieniowanie alfa i beta jest znacznie mniej przenikliwe.
Promieniowanie alfa, czyli ciężkie i powolne jądra
helu łatwo zatrzymać kartką papieru lub dłonią. Promieniowanie beta, czyli szybko poruszające się
elektrony przenikają przez 1 - 2 cm warstwę ludzkiego ciała lub wody,
ale z łatwością zatrzymuje je kilkumilimetrowa płytka aluminium.
Promieniowanie neutronowe to strumienie cząstek obojętnych o
dużej przenikliwości, które pochodzi przede wszystkim z reaktorów.
Osłonę przed takim promieniowaniem stanowi woda, parafina, gruba
warstwa ołowiu lub ciężkiego betonu. [11]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Okres połowicznego rozpadu
Miarą
tempa rozpadu jest okres
połowicznego rozpadu,
a więc czas po upływie którego połowa niestabilnych jąder w pewnej
ilości materiału ulegnie rozpadowi. Okres połowicznego rozpadu jest
charakterystyczny i niezmienny dla każdego nuklidu promieniotwórczego.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Po kolejnych okresach rozpadu aktywność radionuklidu zmniejsza się do 1/2,
1/4, 1/8, 1/16 itd. wartości początkowej. Dzięki temu można przewidzieć
jaką aktywność będzie miała dowolna substancja w dowolnym momencie w
przyszłości. [10]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Czas połowicznego rozpadu dla różnych
substancji - [9] i [12]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|