Przyrządy do pomiaru promieniowania jonizującego

Dawkomierz fotometryczny

Błona fotograficzna umieszczona w plastikowej kasetce. Aby błona nie ulegała zaczernieniu pod wpływem światła, umieszcza się ją w opakowaniu światłoszczelnym. Stopień zaczernienia błony zależy od ilości pochłoniętego promieniowania, a więc i dawki. Można również określić rodzaj i energię pochłoniętego promieniowania. W kasecie wycięte jest okienko, przez które pada na błoną promieniowanie nie pochłonięte przez materiał kasety. Oprócz tego na wewnętrznej stronie kasety znajdują się filtry, czyli blaszki metalowe, przesłaniające częściowo powierzchnię błony i pochłaniające różne rodzaje promieniowania. Porównując zaczernienie błony w różnych miejscach (pod różnymi filtrami) można określić od jakiego rodzaju promieniowania pochodzi otrzymana dawka.

Za pomocą dawkomierzy fotometrycznych mierzy się dawki promieniowania beta, (> 0,5 MeV) , gamma, X, a po zastosowaniu dodatkowego filtru i emulsji jądrowej również dawki od neutronów termicznych i prędkich.

Dawkomierze fotometryczne wykorzystuje się w Polsce do centralnej kontroli dawek indywidualnych. W zależności od rodzaju prac z promieniowaniem, błony w dawkomierzach wymienia się co miesiąc lub co kwartał i wysyła do instytucji zajmujących się odczytem i rejestracją dawek.



Dawkomierze wykonywane są  w postaci : kostek, długopisów, pierścionków.

Dawkomierz jonizacyjny - Wykorzystuje zjawisko jonizacji. Przed użyciem ładuje się komorę jonizacyjną do określonego napięcia. Jonizacja zachodząca pod wpływem promieniowania, powoduje spadek napięcia, który można odczytać bezpośrednio. Dawkomierze stosuje się przede wszystkim do pomiaru dawek promieniowania X i gamma. Dają one wynik natychmiast, choć niezbyt dokładny. Używa się ich w sytuacjach awaryjnych, gdy istnieje możliwość otrzymania dawek granicznych. Mogą być one używane wielokrotnie.

Dawkomierz  luminescencyjny - Wykorzystuje luminescencje, czyli świecenie różnych substancji pod wpływem promieniowania jonizującego.
Dawkomierz luminescencyjny zawiera detektor - tabletkę luminoforową w postaci krążka o średnicy kilku milimetrów i grubości 1 mm, umieszczoną w kasecie. Kasety mocuje się na odzieży lub na przegubie dłoni. Można mierzyć dawki promieniowania X, gamma, beta i neutronów.

Wybrane przyrządy dozymetryczne produkowane w Polsce.

Sygnalizator dawki typu ALDO - 10
- sygnalizacja przekroczenia dawki ekspozycyjnej promieniowania X i gamma w zakresie energii od 40 keV do 1,5 MeV.
- pomiar dawki ekspozycyjnej
Stosowany jest do
- kontroli dawek indywidualnych personelu pracującego z promieniowaniem X lub gamma.

Radiometr typ RK - 67 - 3
- pomiar mocy dawki ekspozycyjnej promieniowania gamma,
- sygnalizacja przekroczenia zakresu pomiarowego w eksploatacji
- wykrywanie promieniowania beta..
Stosowany jest w: laboratoriach, przemyśle, szpitalach, defektoskopii, służbie dozymetrycznej

Radiometr EKO - D/Dp (promieniowanie gamma, X, beta.)
- pomiar mocy dawki
- sygnalizacja przekroczenia mocy dawki
- miernik dawki akumulowanej
- sygnalizacja przekroczenia dawki akumulowanej
- licznik impulsów

Przeznaczenie:
- ochrona radiologiczna środowiska
- laboratoria izotopowe
- służby policyjne i straży pożarnej
- ochrona cywilna kraju
- straż graniczna i celna

Sygnalizator EKO- S/k
- sygnalizacja przekroczenia ustalonego progu mocy dawki
- wykrywanie pro. X, gamma, beta
Stosowany przez:
- służby graniczne i celne
- ochrony cywilnej kraju
- służby ochrony radiologicznej
- służby policyjne i straży pożarnej






- służby ochrony środowiska
- indywidualne osoby

Sygnalizator progowy typ ST - 03
- sygnalizacja optyczna i akustyczna przekroczenia mocy dawki prom. gamma.
Stosowany:
- dozymetria w miejscach pracy
- w szpitalach, pracowniach izotopowych, pracowniach radiograficznych
- w reaktorach mozy zerowej (np.. Uniwersyteckich)

Monitor skażeń radioaktywnych typ EKO - C
- wykrywanie i pomiar skażeń powierzchniowych izotopami alfa, beta, gamma (otwarte źródła)
- kontrola szczelności izotopowych czujek ppoż.
- wykrywanie źródeł radioaktywnych w środkach transportu i na przejściach granicznych
- kontrola terenu po pożarach i katastrofach transportowych
- kontrola środowiska po awariach jądrowych
- kontrola środowiska w górnictwie
- kontrola osłon przed promieniowaniem X i gamma w medycynie i przemyśle.

Radiometr uniwersalny typu RUST - 3
- sygnalizacja i pomiar przekroczenia mocy dawki
- sygnalizacja i pomiar równoważnika mocy dawki pochodzącej od neutronów (0,01 - 107eV)
- pomiar aktywności próbek alfa, beta i gamma
- pomiar skażeń powierzchni i cieczy
Stosowany w:
- pracowniach radioizotopowych
- przemyśle (kontrola procesów produkcyjnych)
- placówkach naukowych

Sonda licznikowa typu SGB - 1P
- pomiar skażeń powierzchni substancjami beta i gamma promieniotwórczymi

Sonda licznikowa typu SGB - 2P
-  pomiar skażeń powierzchni substancjami beta promieniotwórczymi

Sonda scyntylacyjna powierzchniowa typu SSA - 1P
- pomiar skażeń powierzchni emiterami alfa promieniotwórczymi.            [8]

Do początku
Do strony tytułowej
Dozymetria - ochrona radiologiczna, dawki promieniowania, dawki graniczne, dawka - efekt
Dozymetria biologiczna
Definicje i jednostki dozymetryczne
Zasady pracy ze źródłami promieniotwórczymi
O promieniowaniu
Bibliografia