METODY RADIOTERAPII

BRACHYTERAPIA

  

Rozkład mocy dawki

  Rozkład mocy dawki terapeutycznej promieniowania γ lub β pochodzącej od zamkniętego źródła (lub grupy źródeł) umieszczonego bezpośrednio w objętości tarczowej (lub w jej sąsiedztwie) jest formowany tak, aby wewnątrz objętości tarczowej moc dawki była duża, a poza tą objętością szybko malała.
  Sposób obliczania dawki zależy od rozmiaru i kształtu źródła. Podstawą do obliczenia dawki są źródła punktowe.   Dawka pochłonięta w powietrzu dana jest wzorem:


gdzie:   W praktyce potrzebna jest wielkość dawki otrzymanej przez tkanki pacjenta. Dla potrzeb planowania leczenia przyjmuje się, że tkanki równoważne są wodzie. Do obliczenia dawki w środowisku wodnym o nieskończonych wymiarach w odległości r od punktowego źródła promieniowania służy poniższy wzór:

gdzie:   Wielkości A oraz Γ podawane są przez producenta źródła.

  Rzeczywiste źródła stosowane w brachyterapii nie są źródłami punktowymi, lecz mają niekiedy dość rozbudowaną budowę, dlatego też do obliczania rozkładów dawki wykorzystuje się systemy komputerowe, wyposażone w wyspecjalizowane oprogramowanie, które w obliczeniach uwzględnia anizotropowość źródeł wynikającą z ich konstrukcji, a także rozpraszanie i pochłanianie promieniowania w tkankach.

  

Izotopy stosowane w brachyterapii

  Izotopy stosowane w brachyterapii muszą spełniać następujące wymagania:

  Źródła spełniające powyższe kryteria to między innymi:
Pierwiastek Izotop Rodzaj promieniowania Energia [keV] T1/2 Zastosowania kliniczne
Rad 226Ra
γ
800 (śr)
1622 lat
czasowe implantacje dojamowe lub śródtkankowe
Radon 222Rn
γ
800 (śr)
3.82 dni
implantacje permanentne - różne lokalizacje
Kobalt 60Co
γ
1173
1332
5.26 lat
czasowe implantacje dojamowe i śródtkankowe
Cez 137Cs
γ
662
30 lat
czasowe implantacje dojamowe
Złoto 198Au
γ
412
2,7 dnia
implantacje permanentne - prostata i inne
Iryd 192Ir
γ
316
468
308
296
74 dni
czasowe implantacje śródtkankowe
Jod 125I
X
27-32
59.6 dnia
stałe implantacje śródtkankowe, prostata, gałka oczna
Jod 131I
β-
807 (max)
8 dni
tarczyca, prostata , gałka oczna
Pallad 103Pd
γ
???
17 dni
implantacje permanentne
Stront 90Sr
β
546 (max)
196 (śr)
28.1 lat
brachyterapia śródnaczyniowa
Fosfor 32P
β
1710
14.3 dni okulistyka
Ruten 106Ru
β
3550
367 dni
okulistyka
Kaliforn 252Cf
neutrony
2350 (śr)
2.65 lat
okulistyka
  Tab. Izotopy najczęściej stosowane w brachyterapii. Na podstawie
[3] i [6].

  

Techniki aplikacji

  W aplikacjach śródtkankowych źródła w postaci cienkich igieł, wprowadzane są do tkanek poprzez zabieg chirurgiczny. Techniką tą leczone są zmiany umiejscowione w języku, piersi, zewnętrznych narządach rodnych, odbycie, lub prostacie. W tak zwanym systemie paryskim rozciągłe źródła w postaci aktywnych drutów umieszczane są równolegle do siebie w równych odstępach dookoła guza, dzięki czemu jest on napromieniany równomiernie stosunkowo dużą dawką.
  Tą techniką leczone są między innymi nowotwory, których nie da się całkowicie usunąć podczas operacji np. nowotwory piersi, języka, prostaty.
  Źródła stosowane w tej technice mają kształt igieł lub drutów o długości dostosowanej do rozmiaru zmiany nowotworowej.

  Brachyterapia wewnątrzjamowa polega na wprowadzeniu układu źródeł do jam ciała. Stosowana jest często w nowotworach ginekologicznych. Źródła umocowane w odpowiednio ukształtowanych aplikatorach umieszcza się wewnątrz narządu rodnego. Rozkład źródeł dobiera się według jednego z systemów: paryskiego, sztokholmskiego, menczesterskiego. Systemy te określają rozkład geometryczny źródeł wokół guza, moc dawki w zadanych punktach, całkowitą wartość dawki, oraz sposób podania w czasie.
  Techniką tą leczone są nowotwory ginekologiczne i inne.

  Brachyterapia wewnątrzprześwitowa polega na wprowadzaniu źródła lub układu źródeł w prześwit narządu będącego przewodem (np, oskrzela, przełyk, przewód żółciowy)


Poprzednia    Następna