Rozwiązywanie równania Schrödingera nie należy na ogół do zadań łatwych, ale właśnie rozwiązania tego równania odzwierciedlają korpuskularno-falowe własności obiektów, które chcemy poznać. Własności te pojawiają się jako wynik nałożenia na funkcje stanowiące rozwiązania równania Schrödingera pewnych standardowych warunków: funkcje własne oraz ich pochodne muszą być jednoznaczne, skończone i ciągłe (poza niektórymi punktami osobliwymi).
Rozważymy tu jeden z najprostszych przypadków, kiedy cząstka znajduje się w nieskończenie głębokiej studni potencjału.
![]() |
Rysunek 12.4.1. przedstawia jednowymiarową studnię potencjału szerokości d i o głębokości V. Oznacza to, że energia potencjalna cząstki w funkcji położenia określona jest zależnością | |
![]() |
(12.4.1) | |
My rozważać będziemy przypadek kiedy | ||
Rys.12.4.1. Studnia potencjału | ||
![]() |
(12.4.2) |
Założenie to upraszcza nasze rozważania, bo poza obszarem gdzie
prawdopodobieństwo znalezienia cząstki równe jest zeru, co oznacza, że
![]() |
(12.4.3) |
W obszarze gdzie ,
czyli dla
równanie
Schrödingera (12.3.25) ma postać
![]() |
(12.4.4) |
Wprowadźmy pożyteczne oznaczenie
![]() |
(12.4.5) |
Równanie (12.4.4) przybiera teraz uproszczoną postać
![]() |
(12.4.6) |
Zauważmy, że jest to dokładnie taka sama postać jak równania (6.2a) w
lekcji szóstej kursu Fizyka I, jeśli w równaniu tym wykonamy
przyporządkowanie: .
Rozwiązaniem tego równania są
funkcje sinusoidalne , które można
przedstawić w różnej postaci np. jako
![]() |
(12.4.7) |
Weźmy pod uwagę drugie z tych rozwiązań i nałóżmy na nie warunki
naszego przykładu. Pamiętając, wzór (12.4.3), że
otrzymujemy warunek
![]() |
(12.4.8) |
Wynika z tego natychmiast, że w naszym przypadku .
Drugi warunek dotyczy zerowania się funkcji na drugiej krawędzi potencjału
![]() |
(12.4.9) |
z czego wynika, że
![]() |
(12.4.10) |
Biorąc pod uwagę związek (12.4.5) widzimy, że energia cząstki w studni potencjału może przyjmować tylko dyskretne wartości określone przez relację
![]() |
(12.4.11) |
Widać, że energia cząstki w nieskończenie głębokiej studni potencjału może przyjmować tylko dyskretne wartości określone wzorem (12.4.11). Wartości te zależne są od masy cząstki i kwadratu szerokości studni. Funkcje własne odpowiadające tym energiom otrzymamy wstawiając w argumencie funkcji sinus we wzorze (12.4.7) wyrażenie określające dozwolone w naszym przypadku wartości k. Otrzymujemy wtedy
![]() |
(12.4.12) |
Współczynnik A możemy wyznaczyć z warunku normalizacji (12.3.16) zastosowanego tu do przypadku jednowymiarowego. Otrzymujemy warunek
![]() |
(12.4.13) |
Całkę tę można obliczyć różnymi sposobami. Najprościej jest zauważyć, że funkcja podcałkowa musi być równa zeru na krańcach przedziału całkowania oraz, że wartość średnia funkcjo podcałkowej będzie w takim przypadku równa 1/2. Całka równa więc będzie iloczynowi tej wartości średniej przez długość przedziału równą d, czyli d/2. Warunek (12.4.13) ma wiec postać
![]() |
(12.4.14) |
Funkcje własne dla naszego przypadku mają więc postać
![]() |
(12.4.15) |
W ten sposób rozwiązaliśmy równanie Schrödingera dla przypadku cząstki w nieskończenie głębokiej studni potencjału. Na zakończenie parę uwag, które pokażą potrzebę innego spojrzenia na fizykę mikroświata niż wynika to z "klasycznych" przyzwyczajeń.
A teraz sprawdź to sam - korzystając z załączonej interaktywnej ilustracji graficznej. Zmieniaj wartości n, a czerwona krzywa pokaże Ci gdzie możesz spodziewać się znaleźć cząstkę. Zobacz, że dla n równego sto lub więcej prawdopodobieństwo to staje się równomierne. Fizyka kwantowa przechodzi w fizykę klasyczną. Nazywa to się zasadą korespondencji.
MS-Excel | Interaktywna ilustracja graficzna |
Kliknij w polu rysunku. |
Rys.12.4.2. Studnia potencjału. |