Wspomnienia
Dr Wiktor Peryt - adiunkt Zakładu Fizyki Jądrowej
Prof. dr hab. Włodzimierz Zych - Profesor Zakładu Fizyki Jądrowej
Dr inż. Radomir Kupczak - adiunkt Zakładu Fizyki Jądrowej

Prof. dr hab. Zbigniew Strugalski - wieloletni Kierownik Zakładu i Dyrektor Instytutu Fizyki

Prof. dr hab. Stefan Ćwiok - wieloletni Kierownik Zakładu Fizyki Jadrowej

"Fizyka jest obecna na Politechnice Warszawskiej od początku powstania tej Uczelni, jako podstawa wszystkich dyscyplin technicznych." (Pierwsze słowa opracowania "100 lat Fizyki na Politechnice Warszawskiej", 1999r)

Historia Zakładu  Fizyki Jądrowej na Wydziale Fizyki PW rozpoczęła się ponad trzydzieści lat temu. Osoby na zdjęciu poniżej to Ci, którzy historię tę tworzyli i aktualnie są pracownikami Zakładu. Obecny jest także Dziekan Wydziału Fizyki PW - Prof. Franciszek Krok.

Spotkanie inaugurujące rok ak. 2003/2004 dnia 29-go września 2003r: od strony lewej: Włodzimierz Zych, Tomasz Pawlak, Wiktor Peryt, Radomir Kupczak, Jan Grabski, Wanda Dudek, Elżbieta Żuprańska, Franciszek Krok, Krystyna Wosińska, Janusz Oleniacz, Bronisław Słowiński, Przemysław Duda, Piotr Magierski. Zdjęcie wykonał Jan Pluta.

Nie są tu obecni wszyscy. Brak jest Prof. Zbigniewa Strugalskiego, który był chory, brak dr Krystyny Miller, która nie mogła przybyć na spotkanie; brak jest też Prof. Stefana Ćwioka oraz d-ra Antoniego Dymusa, którzy niestety nie żyją. 

Historia Zakładu Fizyki Jądrowej na Wydziale Fizyki PW wiąże się nierozerwalnie z kształtowaniem się roli fizyki i matematyki w PW jako wydzielonych specjalności w systemie edukacyjnym i badawczym naszej Uczelni. Kiedy w 1972 roku Dyrektorem Instytutu Fizyki został prof. Zbigniew Strugalski, w Instytucie zgromadzili się ludzie zainteresowani fizyką jądrową. Byli wśród nich doświadczeni fizycy, młodsi pracownicy ze stopniem doktora oraz adepci fizyki jądrowej w stopniu magistra. Choć wszystkich wymienić trudno, warto przytoczyć kilka nazwisk. Do tych pierwszych należał niewątpliwie, wówczas docent - Włodzimierz Zych, który przyciągnął za sobą młodszych kolegów: d-ra Stefana Ćwioka i d-ra Atoniego Dymusa. Prace z komorami pęcherzykowymi prowadził (wówczas doktor) Bronisław Słowiński. Do grona najmłodszych należeli magistrzy: Wiktor Peryt, Jan Pluta i Tomasz Pawlak. Wkrótce dołączyły do nich panie magister: Wanda Dudek, Elżbieta Żuprańska, Krystyna Miller i Krystyna Wosińska.

            Mówiąc językiem fizyki jądrowej - masa krytyczna została niewątpliwie przekroczona. W Instytucie zainstalowane zostały urządzenia pomiarowe do analizy śladów cząstek elementarnych na zdjęciach z komór pęcherzykowych. Udział w pracach naukowych prowadzonych w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych w Dubnej umożliwiał dostęp do danych doświadczalnych oraz sprzyjał rozwojowi współpracy międzynarodowej. Wiele kontaktów naukowych, które obecnie obejmują już cały świat, brało swe początki z działalności pracowników IFPW w ZIBJ.

            W strukturze organizacyjnej Instytutu Fizyki PW fizyka jądrowa miała początkowo status pracowni w Zakładzie Problemów Fizyki Współczesnej, którym kierował doc W. Zych. Działalność dydaktyczna realizowana była w ramach Zakładu IV-go, także pod kierownictwem doc. Zycha, i dotyczyła zajęć dla Wydziału Chemii oraz dla Studium Podstawowych Problemów Techniki, które wkrótce otrzymało miano międzywydziałowego - MSPPT.  Już w roku  1974 utworzona została specjalność "fizyka techniczna", w której swe miejsce znalazła także fizyka jądrowa. Rezultatem woli i intensywnych starań zespołu, któremu przewodzili: prof Strugalski i doc Zych utworzony został w 1975 roku Wydział Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej - FTIMS. To właśnie w gabinecie doc Zycha - prodziekana Wydziału FTiMS, w dyskusjach i sporach, w analizie potrzeb i możliwości - rodził  się program dydaktyczny i naukowy nowego Wydziału, na którego kształt niemały wpływ mieli fizycy jądrowi.

            W 1978 roku następuje zmiana struktury organizacyjnej w Instytucie, w ramach której utworzony zostaje Zakład VII w skład którego wchodzi "Zespół Fizyki Jądrowej". W 1982 roku zakład otrzymuje oficjalną nazwę,  Zakład VII - Fizyki Jądrowej. Kierownikiem Zakładu zostaje prof. Zych. W Zakładzie wyróżniają się trzy kierunki badawcze: struktura jądra atomowego, oddziaływania relatywistycznych hadronów i jąder, spektroskopia mössbauerowska i jej zastosowania. Zdobyta staraniami pracowników Zakładu nowa aparatura badawcza, jak np. węgierski spektrometr mössbauerowski firmy KFKI z całym zapleczem układów elektronicznych i oprogramowania, budzi twórczą inicjatywę rozszerzenia pracy dydaktycznej ze studentami Wydziału FTiMS. Z aparatura tą pracują intensywnie: prof. W. Zych, dr. Jolanta Gałązka oraz dr Jan Grabski. Dr. Wiktor Peryt organizuje studenckie Koło Naukowe "CAMAC", a jego brat, mgr. inż Marek Peryt, jest głównym organizatorem konferencji dydaktycznej poświęconej roli mikro-komputerów w dydaktyce fizyki "MIKROFIZ'87".

Na przestrzeni lat zmienia się zakres prac badawczych Zakładu; zmiany  polityczne i społeczne w Polsce odzwierciedlają się też w dziedzinie nauki. Kierownikiem Zakładu zostaje wówczas na okres kilku lat doc. Zygmunt Zawisławski.

            Większe możliwości współpracy międzynarodowej w początku lat 90-tych zaowocowały szybko rozwojem kontaktów z wieloma laboratoriami na świecie. Mają w tym swój udział także i Polacy przebywający za granicą, którzy ułatwiali rozwój tych kontaktów, np. dr Barbara Erazmus z Nantes, czy absolwent Wydziału FTiMS,  prof. Witold Nazarewicz. Kierownikiem Zakładu zostaje wówczas dr Wiktor Peryt a następnie prof. Stefan Ćwiok. W ramach zakładu funkcjonują trzy pracownie: pracownia struktury jądra atomowego, pracownia spektroskopii mössbauerowskiej i pracownia reakcji ciężkich jonów. Nieco później utworzona zostaje pracownia radiacyjnej fizyki jądrowej, którą kieruje prof. Bronisław Słowiński. Ta struktura zakładu funkcjonuje do chwili obecnej.

W 1992 roku prof. Ćwiok zostaje także zastępcą dyrektora Instytutu Fizyki do spraw naukowych. Jednym z podjętych przez niego działań jest inicjatywa utworzenia na Wydziale  FTiMS nowej specjalności - Fizyka Komputerowa. W skład zespołu przygotowującego program fizyki komputerowej wchodzą głownie pracownicy Zakładu VII-go, wśród nich - dr Tomasz Pawlak i dr Wiktor Peryt. Program dydaktyczny fizyki komputerowej zawiera zupełnie nowe przedmioty przyznające prawo obywatelstwa edukacji informatycznej w zakresie fizyki jak np.: podstawy użytkowania komputerów na I-ym roku, komputerowe metody analizy danych, komputerowe sterowanie pomiarami i oprogramowanie eksperymentu fizycznego itp. Fizyka komputerowa staje się wkrótce najpopularniejszą specjalnością fizyki wśród studentów, z których następnie wielu wybiera pracę dyplomową właśnie z fizyki jądrowej. Do Zakładu Fizyki Jądrowej dołączają dr Janusz Oleniacz, dr Radomir Kupczak i (wówczas) mgr Przemysław Duda, a także (wówczas dr) Piotr Magierski, absolwent Wydziału FTIMS i doktorant prof. Nazarewicza.

W 2005 roku do grona pracowników Zakładu dołącza absolwent studiów doktoranckich na naszym Wydziale (laureat nagrody Premiera RP za wyróżniającą się pracę doktorską) - Adam Kisiel oraz absolwentka studiów doktoranckich na Uniwersytecie Warszawskim - Katarzyna Grebieszkow.

Aktywność naukowa, dydaktyczna i aplikacyjna, a także współpraca międzynarodowa stanowią  obecnie podstawy  programu rozwoju działalności Zakładu Fizyki Jądrowej. Osiągnięcia naukowe pracowni struktury jądra dotyczące najpierw przewidywań, a potem  interpretacji teoretycznej nowoodkrytego najcięższego pierwiastka o liczbie atomowej 114  stwarzają perspektywy rozwoju tej dziedziny fizyki w Zakładzie. Udział pracowni reakcji ciężkich jonów w przygotowaniu i realizacji największych w świecie eksperymentów fizycznych: "STAR" w Brookhaven, USA oraz "ALICE", NA49 i NA61 w europejskim laboratorium fizyki cząstek CERN, wytycza drogi niezwykle pasjonującej pracy naukowej na całe dziesięciolecia. Prace aplikacyjne pracowni spektroskopii mössbauerowskiej zbliżają badania podstawowe do ich praktycznych zastosowań.