DIAGNOSTYKA

BADANIA IN VIVO

  

Zasady diagnostyki in vivo

  W diagnostyce in vivo nie pobiera się żadnych próbek biologicznych, jedynie mierzy się natężenie promieniowania γ znacznika za pomocą aparatów rozmieszczonych w pobliżu pacjenta. Dzięki specjalnym układom detekcyjnym oraz komputerowemu przetwarzaniu danych pomiarowych, można otrzymywać obrazy przestrzenne badanych narządów wewnętrznych i ich zmian patologicznych.   W diagnostyce in vivo wykorzystuje się komputerową tomografię transmisyjną. Polega ona na pomiarach względnych natężeń skolimowanych wiązek promieniowania γ lub X, przenikających przez badany obiekt wzdłuż określonych kierunków. Po drugiej stronie pacjenta umieszczony jest detektor. Zarówno źródło fotonów jak i detektor mogą wykonywać ruchy okrężne wokół badanego. Detektor zlicza docierające do niego fotony. Stopień osłabienia strumienia fotonów zależy od gęstości i składu chemicznego tkanek, przez które wiązka przechodzi. Na tej podstawie określa się czy i gdzie znajduje się guz.

Zasada tomografii transmisyjnej
  Rys. Zasada tomografii transmisyjnej
[7]

  Nie jest to metoda znacznikowa.

  Tomografia emisyjna różni się od transmisyjnej tym, że zamiast źródła zewnętrznego fotonów γ podaje się pacjentowi tzw. radioznacznik - substancję chemiczną emitującą promieniowanie i gromadzącą się wybiórczo w badanym narządzie wewnętrznym. W szczególności mogą to być guzy nowotworowe, w których metabolizm zachodzi szybciej i radioznacznik jest tam akumulowany szybciej niż w tkankach zdrowych.
Zasada tomografii emisyjnej
  Rys. Zasada tomografii emisyjnej [7]

  

Aparaty stosowane do diagnostyki in vivo


  Podstawowymi urządzeniami pomiarowymi stosowanymi obecnie w znacznikowych badaniach diagnostycznych in vivo są:
scyntygrafy i kamery gamma

  

Scyntygrafy

  Zasada działania scyntygrafu polega na tym, że głowica pomiarowa z licznikiem scyntylacyjnym porusza się prostoliniowo po torze meandrowym (rys. poniżej) skanując punkt po punkcie badany obszar organizmu pacjenta. W wyniku takiego skanowania otrzymuje się płaski obraz rozmieszczenia znacznika w badanym narządzie. Obraz taki odwzorowuje badany narząd i jego zmiany patologiczne. Obrazy mogą być utrwalane na kliszy fotograficznej w skali 1:1. Wadą tej metody jest stosunkowo długi czas badania, wynoszący zwykle kilkadziesiąt minut.

Scyntygraf
  Rys. Badanie pacjenta metodą scyntygraficzną.
[7]
  Do badań małych narządów wewnętrznych (np. tarczycy) stosuje się skanery z kolimatorem otworkowym o średnicy od 3 do 5 mm. Poniżej na rysunku przedstawiono zasadę działania takiego aparatu, która podobna jest do działania aparatu fotograficznego.
Głowica pomiarowa z kolimatorem otworkowym

  Rys. Zasada działania głowicy pomiarowej z kolimatorem otworkowym.[7]
  Obraz otrzymany w wyniku takiego badania jest obrazem powiększonym.

  

Kamery gamma

  Kamery gamma (inaczej gammakamery) wyposażone są w detektory pozycjoczułe. Umożliwiają odwzorowanie chwilowego,przestrzennego rozkładu stężenia znacznika w badanym narządzie wewnętrznym o średnicy nie większej niż ok. 30 cm.
  Podstawową zaletą tego rodzaju urządzeń jest to, że nie trzeba skanować badanego obiektu punkt po punkcie, jak w scyntygrafii. Dzięki temu czas badania nieprzekracza zwykle kilku minut. Obrazy badanych narządów kodowane są zwykle w pamięci komputera.
Kamery gamma znalazły zastosowanie w diagnostyce chorób serca (pacjentowi dożylnie podaje się roztwór ze znacznikiem, a następnie śledzi jego przepływ przez duże naczynia krwionośne).

Zasada działania kamery gamma

  Rys. Badanie pacjenta za pomocą kamery gamma z dwiema głowicami ruchomymi.
[7]

Poprzednia    Następna