Widok z góry na istniejšce jednostki w Œwierku Instytut Problemów Jądrowych na rzecz ochrony środowiska

Stacja ASS-500 państwowej sieci monitoringu
Informacje o IPJ Grupa AZA Wrażenia z wizyty Kontakty



Cel przedsięwzięcia
Mapka rozmieszczenia ASS-500 na terenie Polski
Rysunek 1

 Źródło: 
[1]
Na terenie całego kraju jest rozmieszczona sieć stacji monitoringu radioaktywnych zanieczyszczeń przyziemnej warstwy powietrza (rys. 1). Jedna ze stacji ASS-500, przeznaczonej do kontroli tych zanieczyszczeń w sytuacjach: normalnej i zagrożenia radiacyjnego, mieści się 6 km od Świerku w Obserwatorium Geograficznym im S. Kalinowskiego Instytutu Geograficznego Polskiej Akademii Nauk. Wyniki ciągłego monitoringu radioaktywnych zanieczyszczeń we wszystkich stacjach na terenie Polski wysyłane są w cyklu tygodniowym do Zakładu Dozymetrii Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR) w Warszawie, gdzie opracowuje się zbiorcze raporty miesięczne i kwartalne przekazywane do Państwowej Agencji Atomistyki. Miesięczne raporty ze stacji warszawskiej (pracującej w CLOR) są wysyłane do laboratoriów zagranicznych wykonujących podobne pomiary w Niemczech, Szwajcarii, Finlandii, we Włoszech, na Białorusi i na Węgrzech. Te laboratoria także przysyłają wyniki swoich badań do CLOR.

 Źródło: [1],[3]
Cel przedsięwzięcia
Stacja ASS-500 jest wolnostojącym urządzeniem do ciągłego poboru próbek aerozoli z powietrza (rys. 2). Próbki pobiera się na filtr Petrianowa FPP-15-1,5 o powierzchni czynnej 420x420mm. Pobór aerozoli z objętości powietrza rzędu dziesiątek tysięcy m3 pozwala na wykonywanie precyzyjnych pomiarów spektrometrycznych naturalnych i sztucznych radionuklidów w szerokim zakresie ich stężeń poczynając od 0,5 micro Bq/m3. Pomiaru stężenia dokonuje się poprzez pomiar widma gamma przy użyciu niskotłowego spektrometru promieniowania gamma detektorem HPGe. Uzyskane widmo jest podstawą do analizy jakościowej i ilościowej izotopów zebranych na filtr z przyziemnej warstwy powietrza. Pobór próbek aerozoli może być prowadzony w zmiennych warunkach atmosferycznych takich jak: temperatura, ciśnienie, wilgotność, zapylenie itd.

 Źródło: [1],[3]
Stacja ASS-500
Rysunek 2

 Źródło: 
[3]
Wyniki na stacji Świder
Koncentracja izotopów promieniotwórczych w przyziemnej warstwie powietrza atmosferycznego na stacji Świder
Rysunek 3

 Źródło: 
[1]

Koncentracja 7Be, 210Pb, 40K, 137Cs w powietrzu w 1991-2002 na stacji Świder
Rysunek 4

 Źródło: 
[1]
Koncentracje naturalnych i antropogennych radionuklidów 7Be, 210Pb, 40K, 137Cs na stacji Świder koło Świerku są przedstawione na rysunku 3. Rysunek 4 odzwierciedla wartości koncentracji tych samych czterech radionuklidów na przestrzeni lat (1991-2002). Odpowiednio wykresy 5 i 6 potwierdzają fakt uzyskiwania maksymalnych wartości koncentracji 7Be w okresie letnim i jego minimum w okresie zimowym. Koncentracja 7Be jest podobna do przewodnictwa elektrycznego powietrza, podczas gdy koncentracja innych izotopów, zależy od warunków meteorologicznych (np. wiatru) lub pyłu.

 Źródło: [5],[6],[7]
Koncentracja 7Be w przyziemnej warstwie powierzchniowej w okresie letnim w 1999 roku. Oznaczenie wykresu: stopnie szerokości i długości geograficznej
Rysunek 5

 Źródło: 
[1]

Koncentracja 7Be w przyziemnej warstwie powierzchniowej w okresie zimowym na przełomie 1999/2000. Oznaczenie wykresu: stopnie szerokości i długości geograficznej
Rysunek 6

 Źródło: 
[1]
Stacje systemu PMA
Dzięki umowie podpisanej 22 grudnia 1987 roku miedzy Agencją Awaryjnego Zarządzania (DEMA) Duńskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Państwową Agencją Atomistyki, uruchomiono część międzynarodowego systemu monitoring środowiska o nazwie Pernament Monitoring System (PMA).
Stacja PMA skłąda sie z dwóch części. Część pomiarowa (rys. 7), w której wnętrzu znajduje się licznik Geigera-Mullera do pomiarów mocy dawki, sonda NaI(Tl), deszczomierz oraz dwa czujniki temperatury (do pomiaru temperatury kryształu sondy oraz temperatury otoczenia). Komputerowa (sterującą) część stacji PMS (rys. 8) stanowi komputer z monitorem i modemem, system "watchdog", którego zadaniem jest czuwanie nad prawidłową pracą całej stacji. System ten odpowiada m.in. za przełączenie stacji na zasilanie awaryjne w przypadku zaniku zasilania sieciowego, a także za restart systemu w przypadku utraty stabilizacji.
Dane przekazywane do komputerów współpracujących ze stacjami, gdzie są analizowane i zapisywane oraz w określonych przedziałach czasu, typowo 2-3 razy na dobę, przesyłane do serwera, znajdującego się w CLOR. W przypadku wystąpienią sytuacji awarmowej, czyli przekroczenia zadanej górnej granicy wartości którejś z mierzonych wielkości, komputer stacji nawiązuje połączenie z serwerem, rozpoczyna przesłanie danych w cyklach dziesięciominutowych, a serwer informuje sygnałem alarmowym i przesłaniem wiadomości SMS do telefonu komórkowego operatora systemu.
Stacje PMA są rozmieszczone na terenie Danii, Polski, Litwy, Łotwy i Estonii.

 Źródło: [1],[3]
Stacja PMS. Część pomiarowa
Rysunek 7

 Źródło: 
[3]

Stacja PMS. Część komputerowa
Rysunek 8

 Źródło: 
[3]


Strona Główna

(c) Izabela Kosińska