Wstęp - jak zatrzymać i jak zaobserwować promieniowanie jądrowe ? 

Promieniowanie jądrowe: przenikliwe i niewidoczne, groźne i dobroczynne - może go zatrzymać kartka papieru, a może przenikać bunkry i ściany ołowiane. 

Każdy rodzaj promieniowania inaczej oddziałuje z materią, a wywoływane przez promieniowanie procesy fizyczne zależą od jego energii. 

Rysunek obok ilustruje poglądowo przenikliwość różnych rodzajów promieniowania. Cząstki alfa emitowane przez źródła promieniotwórcze zatrzymuje skóra naszych rąk lub kartka papieru, promieniowanie beta, (tj elektrony) może być zatrzymane przez kilkumilimetrowa blachę aluminiową, promieniowanie gamma dobrze pochłaniają osłony ołowiane, ale do spowolnienia wiązki neutronów musimy użyć nie ołowiu, ale osłony betonowej, wody lub parafiny.

Na fotografii poniżej widzimy ślady cząstek elementarnych zarejestrowane w komorze pęcherzykowej wypełnionej ciekłym ksenonem.*) 

Dwie grupy śladów "celują" wyraźnie w punkt A, ale są od niego oddzielone. Można domyślać się, że pomiędzy punktem A, a punktami B oraz C przebiegła jakaś cząstka, która nie pozostawiła śladów. Potem "coś się stało" i pojawiły się widoczne ślady zarejestrowane na fotografii. Jak przebiegał proces, którego obraz został na zdjęciu zapisany? Dlaczego jedne cząstki pozostawiają ślady, inne zaś nie. Co stało się w punktach B i C? Na te i inne podobne pytania znajdziemy odpowiedź w wykładzie, który właśnie rozpoczynamy.

---------------------------------
*) Fotografia ta została wykonana w Instytucie Teoretycznej i Eksperymentalnej Fizyki w Moskwie. Przedstawia ślady cząstek wyemitowanych w wyniku zderzenia  mezonu pi, tzw. pionu  o ładunku ujemnym i pędzie 3.5 GeV/c,  z jądrem atomu ksenonu.