Metody pomiarowe
Pomiary zwiazane z Radonem polegają na wyznaczniu stężenia tego gazu i jego krótkożyciowych produktów rozpadu oraz
energii potencjalnej promieniowania "alfa". Generalnie rzecz biroąc metody pomiarowe można podzielić na aktywne i pasywne. Metody pasywne
polegają na biernym rejestrowaniu atomów Radonu, cząstek "alfa" oraz produktów rozpadu Radonu e celu późniejszej analizy w laboratorium.
Metody aktywne wykorzystują
skomplikowane przyrządy zwane CRM ( Continous Radon Monitor ). Pozwalają one na równoległe
pomiary stężeń, a także mających na nie wpływ parametrów atmosferycznych (np.: tempratura lub wilgotność). Pomiary
metodami pasywnymi są tańsze i znacznie prostsze, natomiast wykorzystanie CRM często wymaga przeszkolonego operatora i wiąże się z
wyższymi kosztami. Otrzymane wyniki są jednak precyzyjniejsze i bardziej wiarygodne.
Jedną z najpopularniejszych metod biernych są pomiary z wykorzystaniem aktywnego węgla. Pojemnik zawierający aktywny węgiel należy otworzyć
i umieścić w odpowiednim miejscu. Powietrze zawierające Radon, drogą dyfuzji dostaje się do pojemnika i jest adsorbowane przez aktywny węgiel.
Po upływie określonego w instrukcji czasu ekspozycji pojemnik należy zamknąc i odesłać do analizy instytucji przeprowadzającej pomiary.
Aparatura pomiarowa
- AlphaGUARD PQ2000
Urządzenie to zbudowane jest na bazie komory jonizacyjnej. Pozwala na ciągły monitoring Radonu oraz związanych z nim parametrów
klimatycznych. Na wejściu komory jonizacyjnej wbudowane są szklane filtry zapewniające wychwyt produktów rozpadu Radonu i przeciwdziałanie
kontaminacji komory.
- RMR-1
To przenośne urządzenie współpracuje z komorą scyntylacyjną (tzw. komorą Lucasa). Przy jego pomocy można dokonywać pomiarów stężenia Radonu.
Napływ powietrza do komory jest wymuszany specjalną pompką. Po trzech godzinach (czas ten jest potrzebny do osiągnięcia równowagi pomiędzy
Radonem i jego produktami rozpadu) komora jest podlączana do głowicy pomiarowej. Błyski scyntylatora wywoływane promieniowaniem "alfa"
są wzmacniane przez fotopowielacz, a następnie zliczane przez odpowiedni miernik.
- RGR-40
Ten przyrząd służy do pomiaru energii potencjalnej "alfa" i stężenia krótkożyciowych produktów rozpadu Radonu. Pomiary oparte są na detektorze
półprzewodnikowym. Produkty rozpadu Radonu w momencie powstawania są zjonizowane dlatego łatwo łączą się między sobą oraz z aerozolami i cząstkami
kurzu. Próbka powietrza (~10 dm3) jest przepompowywana przez filtr. Następnie detektor zlicza cząsteczki "alfa" zatrzymane na filtrze w
dwóch interwałach czasowych (metoda Markova). Pozwala to na obliczenie szukanych stężeń i energii potencjalnej "alfa". RGR-40 spełnia bardzo
rygorystyczne normy bezpieczeństwa gdyż jest przeznaczony do wykonywania pomiarów w trudnych warunkach kopalnianych.
- ZPRG-1
Jest to zestaw służący do długotrwałych pomiarów stężenia Radonu w kopalniach. Musi więc on spełniać podobne wymogi konstrukcyjne co RGR-40 (np.:
niskie napięcie zasilające detektor). Zestaw składa się z programatora PSR1 i programowalnej sondy SRDN2. Zasada działania opiera się na detektorze
półprzewodnikowym.
AlpgaGUARD jest produkowany przez niemiecką firmę GENITRON, a trzy pozostałe urządzenia zostały zaprojektowane
przez Instytut Chemii i Techniki Jądrowej
