RADIONUKLIDY NATURALNE W PRZYRODZIE

W przyrodzie występują 63 radionuklidy należące głównie do szeregów uranowego i torowego. Zawartości tych pierwiastków zależne są od typu skał podłoża i podlegają znacznym wahaniom. Zawartości uranu wahają się od 0,001 g/t w skałach ultrazasadowych do 3 g/t w granitoidach, a bywają i takie skały, w których wskutek różnego rodzaju procesów mineralizujących, skały występujące na dość znaczących obszarach zawierają od kilkudziesięciu do kilkuset g/t uranu. Dotyczy to np. granitoidów Limuzynii we francuskim Masywie Centralnym, szwedzkich łupków ałnowych, piaskowców stanów Wyoming, Kolorado i Teksas w USA, czy utworów typu polew pustyniowych na Saharze czy w Australii, gdzie uran jest wprowadzony do przypowierzchniowej warstwy wraz z innymi pierwiastkami rozpuszczonymi w parującej wodzie. Również zawartości toru są zmienne i wahają się od 0,004 g/t w skałach ultrazasadowych do 17 g/t w granitoidach. W przypadku potasu mamy do czynienia z zawartościami jego związków w ilościach procentowych. W skałach zasadowych zawartości toru wynoszą 0,8 %, ale w skałach granitowych, kwaśnych, jego średnie zawartości wynoszą około 2,5-5%. W podobnych zawartościach koncentruje się on w skałach osadowych.

Z powyższego zestawienia łatwo można zorientować się, że pierwiastki promieniotwórcze kumulują się w skałach kwaśnych skałach typu granitoidów. W związku z tym na obszarach występowania  granitoidów natężenie promieniowania gamma musi być znacznie wyższe niż na obszarach zbudowanych ze skał zasadowych czy ultrazasadowych. Wystarczy spojrzeć tylko na przeglądową mapę geologiczna świata, aby zauważyć, że obszary zbudowane z granitoidów stanowią znaczny procent powierzchni Ziemi. Polska pod tym względem lokuje się niezwykle korzystnie, gdyż większość jej powierzchni pokrywają polodowcowe utwory czwartorzędowe, skutecznie blokuje promieniowanie skał podłoża. Niemniej na terenie Polski znajdują się tereny na których granitoidy mają  swe wychodnie na powierzchni. Budują one część Tatr, Karkonosze, ponadto występują w okolicach Kudowy, Strzegomia i Strzelina. Szczególnie granitoidy karkonoskie mają duży potencjał radiogeniczny, gdyż wskazują cechy granitoidów uranonośnych. W Karpatach, w niektórych obszarach Dolnego Śląska i Gór Świętokrzyskich występują na powierzchni skały osadowe, łupki i piskowce, zawierające podwyższone koncentracje uranu, rzadziej toru. Budowa geologiczna w sposób zasadniczy wpływa zatem na wielkość promieniowania jakiemu podlega ludność zamieszkująca dany teren. Ktoś kto mieszka na obszarze zbudowanym ze skał zasadowych (bazalty, serpentynity, andezyty) będzie podlegał promieniowaniu kilkakrotnie mniejszemu niż ktoś inny, mieszkający na podłożu zbudowanym z granitoidów, gnejsów, zmineralizowanych łupków czy piaskowców.

Ekstremalnie wysokie promieniowanie naturalne występuje w Indiach w stanach Karela i Madras, gdzie jest kilkadziesiąt razy większe od przeciętnego. Spowodowane jest to obecnością w podłożu minerału monacytu, który w swoim składzie obok pierwistków ziem rzadkich zawiera do 11% toru.