RAK (nabłoniak), med. nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego i wykazujący cechy nabłonka narządu, w którym się rozwija; wzrasta bezładnie, nacieka okoliczne tkanki, może dawać przerzuty; rokowanie zależne od okresu rozpoznania, stopnia złośliwości, umiejscowienia; ważne jest wczesne rozpoznanie i wczesne rozpoczęcie leczenia (operacyjne, radioterapia, chemioterapia, hormonoterapia).

POLON (Po, polonium), promieniotwórczy pierwiastek chem. o liczbie atom. 84, masie atom. 209, metal; gęst. 9,32 g/cm3, temp. topn. 254°C, temp. wrz. 962°C; występuje w b. małych ilościach, otrzymywany sztucznie; stosowany jako źródło cząstek alfa i neutronów; odkryty 1898 (M. Skłodowska-Curie i P. Curie).

RAD (Ra, radium), promieniotwórczy pierwiastek chem. o liczbie atom. 88, masie atom. 226,025, metal; gęst. ok. 5 g/cm3, temp. topn. 700°C, temp. wrz. 1140°C; aktywny chemicznie; występuje w rudach uranu; stosowany jako źródło promieniowania w leczeniu nowotworów, w latach 50. - do wyrobu farb świecących; odkryty 1898 (M. Skłodowska-Curie i P. Curie).

PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ - samorzutna przemiana jednego jądra atom. (nuklidu) w inne, której towarzyszy emisja promieniowania jądrowego. Obecnie jest znanych ponad 1800 różnych nuklidów promieniotwórczych (radionuklidów), w tym tylko ok. 50 powstaje w sposób naturalny w przyrodzie, pozostałe zostały otrzymane w wyniku reakcji jądrowych.
P. naturalną odkrył A.H. Becquerel, który stwierdził, że różne związki uranu wywołują zaczernienie emulsji fot.; systematyczne badania tego zjawiska podjęte przez M. Skłodowską-Curie i P. Curie doprowadziły do stwierdzenia p. toru i odkrycia 1898 nowych promieniotwórczych pierwiastków: polonu i radu. Dalsze prace nad p. doprowadziły do rozróżnienia 3 składowych promieniowania: alfa, ß i gamma (E. Rutherford, P. Villard i in.) oraz ich identyfikacji (Becquerel, S.T. Meyer, E. von Schweidler, Rutherford), a następnie do odkrycia, że zanik aktywności promieniotwórczej ma charakter wykładniczy (Rutherford, F. Soddy). Sztuczną p. odkryli 1934 I. i F.J. Joliot-Curie.

RADIOTERAPIA [łac.-gr.], dział radiologii lekarskiej zajmujący się leczeniem, gł. nowotworów, różnymi rodzajami promieniowania jonizującego (promieniowanie rentgenowskie i gamma, strumień elektronów lub neutronów).


Odkrycie promieniotworczosci i opracowanie metody otrzymywania pierwiastkow promieniotworczych pozwolilo na leczenie raka. Ludzie cierpiący na tą chorobę nie mieli żadnej alternatywy od powolnej śmierci w potwornym bólu i zniszczeniu psychicznym. Maria Skłodowska - Curie w pełni zasługuje na uznanie jako badacz, naukowiec, humanista.