Kryzysy atomowe XX wieku

Kryzysy atomowe XX wieku

Od chwili pierwszej detonacji jądrowej w lipcu 1945 roku, broń nuklearna stała się ważną kartą przetargową na arenie międzynarodowej polityki. Jeszcze nigdy w historii ludzkości nie zdarzyło się, aby potęga militarna, a co za tym idzie układ sił na świecie, była niezależna od liczebności wojsk, ich uzbrojenia i wyszkolenia. Każde państwo, które posiadało bombę atomową stawało się automatycznie poważnym graczem, z którym każdy musiał się liczyć. Nie można było lekceważyć groźby użycia broni atomowej - wytrawni politycy wiedzieli, że trudno poznać się na dobrym blefie, w a przypadku takiego zagrożenia pomyłka mogła oznaczać zagładę całych narodów.
Rozdział ten przedstawia kulisy kryzysów międzynarodowych okresu Zimnej Wojny - kryzysów, które mogły doprowadzić ludzkość do wojny jądrowej. Dokument jest oparty o pracę Davida Morgana "Szesnaście znanych kryzysów Zimnej Wojny, 1946-85". Pierwowzór (poza przetłumaczeniem) został w kilku miejscach poprawiony i uzupełniony.

Wstęp

Podczas 39 lat Zimnej Wojny, Stany Zjednoczone i Związek Radziecki swoją polityką doprowadziły do nuklearnego wyścigu zbrojeń, nieustannie grożąc sobie nawzajem użyciem broni jądrowej i kilkanaście razy doprowadzając ludzkość na krawędź zagłady.
To niekwestionowany rekord, nie ma jednak podstaw aby sądzić, iż inne super mocarstwo dysponujące tym samym potencjałem postąpiło by inaczej. Nie ulega wątpliwości, że postęp cywilizacyjny jest nierozerwalnie związany z technologiami jądrowymi. Koniec Zimnej Wojny oraz koniec zagrożenia ze strony Związku Radzieckiego jest niewątpliwie zasługą ostatniego sekretarza generalnego KPZR, Michaiła Gorbaczowa. Współcześnie panuje jednak pogląd, iż to Stany Zjednoczone niejako "zwyciężyły" w tym bezkrwawym konflikcie. Zapomina się przy tym o szeregu istotnych kryzysów zimnowojennych i wiążących się z nimi poważnymi zagrożeniami, do których USA w tym czasie doprowadziły. Z dzisiejszego punktu widzenia, oczywiste wydają się "zasługi" dowództwa wojskowego w wywoływaniu tych kryzysów - jednak i ten temat nie jest szeroko dyskutowany.
W 1996 roku na świecie istniało około 36,000 sztuk uzbrojenia nuklearnego. Pomimo faktu, iż Zimna Wojna to już historia, ilość taka wielokrotnie przewyższa liczbę potrzebną do zniszczenia naszej planety. Im więcej broni nuklearnej posiada dane państwo tym bardziej zwiększa się jego potęga militarna, oraz tym bardziej maleje jego bezpieczeństwo (rośnie ryzyko wybuchu konfliktu). Paradoks ten jasno pokazuje, że bardzo ważne jest zachowanie odpowiednich proporcji - a także systematyczne redukowanie istniejącego arsenału jądrowego, a w dalszej perspektywie być może całkowita jego likwidacja. Nie wolno zapominać, że obecne uspokojenie ambicji wielkomocarstwowych może nie potrwać długo.Poniższa tabela zawiera szesnaście kryzysów jądrowych okresu Zimnej Wojny: daty i zagrożenie[26]

	Kryzys	Rok	Długość trwania	Zagrożenie wywołane przez	Strategiczna broń jądrowa
	Kryzys	Rok	Długość trwania	Zagrożenie wywołane przez	USA	ZSRR
1	Iran	1946	Jeden dzień	USA	40	0
2	Jugosławia	1946	Jeden dzień	USA	40	0
3	Berlin I	1948	15 miesięcy	USA	120	0
4	Korea	1950	36 miesięcy	USA	400	?
5	Wietnam I	1954	3 miesięcy	USA	1200	?
6	Chiny I	1954	8 miesięcy	USA	1200	?
7	Suez	1956	7 dni	USA, ZSRR	2100	60
8	Chiny II	1958	2 miesiące	USA	3000	110
9	Berlin II	1959	4 miesiące	USA	3200	175
10	Berlin III	1961	4 miesiące	USA	3600	240
11	Kuba	1962	2 tygodnie	USA, ZSRR	3900	300
12	Wietnam II	1969	3 miesiące	USA	4000	1400
13	Jordania	1970	2 tygodnie	USA	4000	1800
14	Izrael	1973	19 dni	USA	6800	2200
15	Iran II	1980	6 miesięcy	USA	10312	6846
16	Pierwsze Uderzenie	1983	24 miesiące	USA	10312	6846
Łącznie			107 miesięcy kryzysu jądrowego

W przypadku wybuchu wojny nuklearnej w wyniku konfliktów oznaczonych przez (*) istniało zagrożenie powstania efektu Zimy Jądrowej. Powyższa tabela jasno pokazuje, że podczas 39 lat Zimnej Wojny (a bardziej szczegółowo podczas 476 miesięcy, od początku kryzysu pierwszego w marcu 1946 do końca kryzysu szesnastego w listopadzie 1985) zaistniało:

1.poważne zagrożenie użycia broni jądrowej - przez 107 miesięcy (23% całego okresu Zimnej Wojny)
2.poważne zagrożenie, że w wyniku wybuchu wojny jądrowej zniszczona zostanie większość obszarów Stanów Zjednoczonych, Związku Radzieckiego i Europy - w szczególności mowa tu o kryzysach Wietnam I, Chiny I, Suez, Chiny II, Berlin II, Berlin III, Kuba, Wietnam II, Iran II i Pierwsze Uderzenie - łącznie 55 miesięcy (12% całego okresu Zimnej Wojny)
3.poważne zagrożenie zniszczenia większości życia na Ziemi w następstwie Zimy Jądrowej, podczas wszystkich konfliktów po drugim kryzysie berlińskim - łącznie 38.5 miesięcy (8% całego okresu Zimnej Wojny)