SK Zadanie 2

From Łukasz Graczykowski

You do not have permission to edit this page, for the following reason:

You can view and copy the source of this page:

{| align="right" | __TOC__ |} == Zadania == === Zadanie 1 === Za pomocą polecenia <code>echo</code> wyświetlić wszystkie pliki kończące się na <code>.conf</code> z katalogu <code>/etc</code> === Zadanie 2 === Proszę pobrać tekst Romeo i Julii po angielsku ze strony http://www.gutenberg.org/cache/epub/1112/pg1112.txt Po kolei należy: # Wypisać linie zawierające słowo Juliet. # Wypisać linie zawierające słowo Juliet z numerami linii. # Wypisać linie zawierające na raz słowa Juliet i Romeo oraz zapisać do pliku. === Zadanie 3=== Proszę uruchomić przeglądarkę firefox, wstrzymać ją, a następnie wznowić jej proces. === Zadanie 4 === Proszę ustawić zmienną PATH na pusty ciąg znaków i sprawdzić jakie polecenia działają z następującej listy: cd, pwd, ls, cat, grep === Zadanie 5 === Napisać skrypt, który wypisze 3 linijki: * Ścieżka do Twojego katalogu domowego (np. /home/foo) (skorzystać z odpowiedniej zmiennej środowiskowej) * ${HOME} (w konsoli ma się pojawić dokładnie taki napis) * aktualna data to: pon, 9 mar 2015, 17:47:38 CET (skorzystać z polecenia date) === Zadanie 6 === Napisać skrypt (i uruchomić z 3. dowolnymi argumentami), który: # wypisze liczbę argumentów skryptu # wypisze drugi argument # wypisze wszystkie dostępne zmienne środowiskowe, które w swojej wartości zawierają Państwa nazwę użytkownika (użyć zmiennej $USER) === Zadanie 7 === Napisać skrypt, który: # sprawdzi czy istnieje plik <code>~/.xsession-errors</code> i wypisze odpowiednią informację # porówna liczbę plików w katalogu głównym oraz domowym i wypisze odpowiednią informację === Zadanie 8 === Napisz funkcję, która liczy silnię jej argumentu, wykonaj ją dla liczb od 1 do 15. === Projekt 1 === Dostępne tematy można znaleźć [http://db.fizyka.pw.edu.pl/sk-2015/zaj2/prace.html tutaj]. == Powłoka Bash == Bash jest jedną z powłok systemowych, czyli programów, które pośredniczą między systemem operacyjnym a użytkownikiem. Użytkownik za pomocą powłoki uruchamia programy, jak i programy zwracają do powłoki wynik swojego działania, który następnie jest przekazywany użytkownikowi. Programy mogą komunikować sie z użytkownikiem również niezależnie (np. programy okienkowe). Każda powłoka zawiera polecenia, które wykonują podstawowe operacje w systemie operacyjnym (np. tworzenie folderów). Paletę domyślnych poleceń wzbogacają zewnętrzne programy, które wykonują operacje nie będące zawartymi poleceniami. Praktycznie każda dystrybucja Linuxa (z Androidem włącznie) zawiera powłokę Bash. == Powłoka Bash: Podstawy == Jednym z podstawowych poleceń jest <code>echo</code>, służące do wyświetlania tekstu podanego mu jako argument: echo foo foo W poleceniu echo możemy również stosować tzw. metaznaki. Przykładem takiego znaku jest <code>*</code>: cd / echo * bin boot dev etc home initrd.img initrd.img.old lib lib32 lib64 lost+found media mnt opt optl proc root run sbin selinux srv sys tmp usr var vmlinuz vmlinuz.old echo b* bin boot W powyższym przykładzie widzimy, że Bash rozwija znak <code>*</code> zastępując go dowolnym ciągiem znaków. Innym przykładem metaznaku jest <code>~</code>, który zastępuje katalog domowy. echo ~ /home/jb == Zadanie 1 == Za pomocą polecenia <code>echo</code> wyświetlić wszystkie pliki kończące się na <code>.conf</code> z katalogu <code>/etc</code> == Powłoka Bash: Przekierowania i Potoki == * '''cat''' Program <code>cat</code> odczytuje zawartość plików i przekierowuje ją na standardowe wyjście: cat nazwa_pliku * '''Przekierownia > i >>''' By przekierować standardowe wyjście programu do pliku należy użyć operatora <code>></code> lub <code>>></code>. cat plik1 plik2 >> polaczonepliki W wariancie z <code>></code> polecenie to spowoduje nadpisanie pliku zawartością standardowego wyjścia, w wariancie <code>>></code> spowoduje dopisanie treści na końcu pliku. * '''Mechanizm potoku (ang. pipe)''' Załóżmy, że mamy dwa polecenia: <code>polecenieB</code> i <code>polecenieB</code> i chcemy, aby <code>polecenieB</code> na swoje standardowe wejście przyjęło wynik działania <code>polecenieA</code>. W takim przypadku należy wpisać: polecenieA | polecenieB *tail Program tail okazuje koncówkę pliku cat /usr/share/romeo | tail -n 100 *head Program head pokazuje początek pliku * '''Strumienie wyjściowe.''' Każdy program ma podłączone dwa standardowe strumienie wyjściowe: ** Standardowe wyjście ** Standardowy strumień błędów Rozróżnienie wynika z tego, aby wynik działania programu mógł być zwracany przez jeden strumień (np. polecenie tar zwróci spakowany folder), a informacje o ewentualnych błędach przez inny strumień. By przekierować standardowy strumień błędów należy użyć <code>2></code> lub <code>2>></code>. * '''Podsumowanie''' # Zapisuje wynik działania do pliku: <p><pre> > </pre></p> # Dodaje wynik działania do pliku: <p><pre> >> </pre></p> # Przekierowuje strumień błędów: <p><pre> 2> </pre></p> # Przesyła wynik działania (ang. output) programu na wejście (ang. input) drugiego programu: <p><pre> | </pre></p> Więcej informacji: [http://ryanstutorials.net/linuxtutorial/piping.php http://ryanstutorials.net/]. == Zadanie 2 == Proszę pobrać tekst Romeo i Julii po angielsku pg1112.txt wget http://www.gutenberg.org/cache/epub/1112/pg1112.txt Po kolei należy: # Wypisać linie zawierające słowo Juliet. # Wypisać linie zawierające słowo Juliet z numerami linii. # Wypisać linie zawierające na raz słowa Juliet i Romeo oraz zapisać do pliku. == Pliki specjalne == Plik <code>/dev/null</code> to plik, który przyjmuje dowolne dane, które potem znikają. Jest on przydatny kiedy chcemy się pozbyć jakiegoś strumienia danych (np. komunikatów o błędach). polecenie 2> /dev/null Plik <code>/dev/random</code> oraz <code>/dev/urandom</code> zawierają nieskończone ciągi losowych liczb. Taka komenda pozwala na wpipsanie kilku losowych znaków: cat /dev/urandom | head -c 66 | base64 == Sygnały == Sygnały są metodą na komunikację między procesami w systemach Linux’owych. Pozwalają, na przykład, na: * Poproszenie procesu o wyłączenie się * Wymuszenie wyłączenia procesu * Zatrzymanie wykonania procesu * Do wysyłania sygnałów służą polecenia oraz pkill, kill. Polecenie '''kill''' przyjmuje id procesu, polecenie ''''pkill''' wysyła sygnał do procesów, których nazwa zawiera ciąg znaków podanych w tym poleceniu. jb /tmp/bar $ ps -e | grep iceweasel 5020 ? 00:13:16 iceweasel kill 5020 To samo zadanie wykona: pkill iceweasel Domyślnie '''pkill''' i '''kill''' wysyłają sygnał '''TERM''', który prosi proces by ten się wyłączył (proces może się na to nie zgodzić). Polecenia '''pkill -9''' oraz '''kill -9''' pozwalają na zabicie procesu (proces zawsze się wyłączy). Polecenie ''''pkill --signal SIGSTOP''' spowoduje wstrzymanie wykonania procesu, a ''''pkill --signal SIGCONT'''' włączy go ponownie. == Zadanie 3== Proszę uruchomić przeglądarkę firefox, wstrzymać ją, a następnie wznowić jej proces. == Zmienne w Bash == W Bash’u można również tworzyć zmienne. jb@gautama:/$ foo="bar"; jb@gautama:/$ echo $foo; bar jb@gautama:/$ echo ${foo}; #Równoważne do $foo bar Czyli by ustawić zmienną, podajemy jej nazwę po której następuje znak "=" a następnie wartość. By odczytać zmienną, musimy użyć jej nazwy poprzedzonej znakiem '''$'''. Uwaga: Białe znaki mają znaczenie: tj. poniższy kod jest niepoprawny: foo = "bar" Export powoduje, że zmienne są dostępne dla podprocesów. export foo="bar"; Nie ma możliwości udostępnienia zmiennych dla nadprocesów. By ustawić zmienne środowiskowe ‘na stałe’ należy umieścić odpowiednie polecenia '''export''' w plikach: * '''/etc/bash.bashrc''' wtedy zmienne będą widoczne dla wszystkich użytkowników * '''~/.bashrc''' wtedy będą widoczne dla danego użytkownika. == Zmienna path == Zmienna '''$PATH''' jest magiczną zmienną powłoki BASH, pozwala ona na zdefiniowanie w jakich katalogach bash szuka plików wykonywalnych. '''Note:''' Zmienna '''$PATH''' określa listę katalogów, które będą przeszukiwane podczas uruchamiania programu. Jeśli '''$PATH''' to '''/usr/local/bin:/usr/bin:/bin:/usr/local/games:/usr/games''' oznacza to, że po wykonaniu polecenia np. nano zostaną przeszukane takie położenia: '''/usr/local/bin/nano''', '''/usr/bin/nano'''. itp. Wszystkie zmienne środowiskowe można wyświetlić za pomocą polecenia '''printenv'''. == Zadanie 4 == Proszę ustawić zmienną PATH na pusty ciąg znaków i sprawdzić jakie polecenia działają. Czy działa: * cd * pwd * ls * cat * grep Polecenia, które działają są wbudowanymi poleceniami powłoki bash, pozstałe są programami. == Cytowanie == Powiedzmy, że mamy katalog o nazwie Moje Dokumenty, który znajduje się w bieżącym katalogu. Chcemy go usunąć, jednak nie udaje się to: rm Moje Dokumenty rm: cannot remove ‘Moje’: No such file or directory rm: cannot remove ‘Dokumenty’: No such file or directory Okazuje się, że bash potraktował Moje Dokumenty jako dwa katalogi, jeden o nazwie Moje, drugi o nazwie Dokumenty. By usunąć ten plik należy użyć cytowania, czyli powiedzieć bashowi: ten ciąg znaków ze spacją jest jednym słowem, służą do tego podwójne cudzysłowy. Taka komenda zadziała: rm "Moje Dokumenty" Powiedzmy, że nasz skrypt chce wyświetlić użytkownikowi napis: Dodaj katalog foo do zmiennej ${PATH}. Polecenie: echo "Dodaj katalog foo do zmiennej ${PATH}" wyświetli: Dodaj katalog foo do zmiennej /usr/local/bin:/usr/local/bin:/usr/bin:/bin:/usr/local/games:/usr/games Znów musimy zacytować nasz ciąg znaków, ale tym razem trzeba użyć pojedyńczego apostrofu: echo 'Dodaj katalog foo do zmiennej ${PATH}' Wyświetla: Dodaj katalog foo do zmiennej ${PATH} == Linia hashbang #!/bin/bash == Skrypty bash mogą być uruchamiane tak samo jak zwykłe programy, o ile: * nadano im uprawnienia do wykonywania '''chmod +x nazwa.sh''' * rozpoczynają się od linii hashbang, czyli od: '''#!/bin/bash''', w linii tej po znakach #! znajduje się pełna ścieżka do interpretera, który wykona ów program. Przykład najprostszego skryptu: #!/bin/bash echo hello ze skryptu == Zadanie 5 == Napisać skrypt, który wypisze 3 linijki: * Ścieżka do Twojego katalogu domowego (np. /home/foo) (skorzystać z odpowiedniej zmiennej środowiskowej) * ${HOME} (w konsoli ma się pojawić dokładnie taki napis) * aktualna data to: pon, 9 mar 2015, 17:47:38 CET (skorzystać z polecenia date) == Zapisywanie wyniku polecenia w zmiennej == Czasem chcemy zapisać wynik polecenia do zmiennej, np. polecenie date wyświetla do wyświetlania daty służy polecenie date: date +%Y-%m-%d wyświetla: 2015-10-05 Chcemy stworzyć plik o nazwie kopia-zapasowa-data: curr_date=$(date +%Y-%m-%d) file_name="kopia-zapasowa-${curr_date}" echo > $file_name można to zrobić prościej: touch "kopia-zapasowa-$(date +%Y-%m-%d)" '''Note:''' Uwaga! Działanie '''$()''' można osiągnść również poprzez zastosowanie odwróconych cudzysłowów (`), tj: touch "kopia-zapasowa-`date +%Y-%m-%d`" Jednak by oszczędzić Wam problemów z , ‘ oraz ”, na zajęciach będzie wykorzystywane zawsze ``$()`. ==Specjalne zmienne== Skrypt basha zawiera specjalne zmienne: * $0 nazwa skryptu * $1-$9 argumenty skryptu * $# liczba argumentów * $@ wszystkie argumenty na raz == Zadanie 6 == Napisać skrypt (i uruchomić z 3. dowolnymi argumentami), który: # wypisze liczbę argumentów skryptu # wypisze drugi argument # wypisze wszystkie dostępne zmienne środowiskowe, które w swojej wartości zawierają Państwa nazwę użytkownika (użyć zmiennej $USER) == Instrukcje warunkowe == Wykonanie każdego programu może skończyć się albo sukcesem, albo porażką, do syngalizowania sukcesu lub porażki służy tzw. kod wyjścia. '''Note:''' W C kod wyjścia programu jest sygnalizowani (między innymi) wartością zwracaną przez funkcję main. Jeśli program wykonmał się poprawnie funkcja zwraca 0, jeśli nie poprawnie inną wartość. '''Note:''' Jest to notacja odwrotna od tej stosowanej w C, tam 0 oznacza fałsz, a 1 prawdę. Powód takiej notacji w jest prosty: Program może poprawnie się wykoanć tylko w jeden sposób, może natomiast napotkać na wiele problemów, które spowodują błędne wykonanie. Do sprawdzenia kodu wyjścia ostatniego polecenia można użyć magicznej zmiennej $?. Instrukcja if w Bash ma następującą składnię: if warunek then fi Gdzie warunek jest dowolnym programem. Jeśli program ten zwróci kod wyjścia 0 warunek się wykona, nie wykona się natomiast jeśli zwróci inny kod wyjścia. Przykładowo by sprawdzić czy foo jest nazwą użytkownika można użyć: if grep foo /etc/ passwd > /dev/null then echo "Jest" fi '''Note:''' Uwaga została zastosowana tu nowa składnia polecenia grep jest to składnia '''grep wzorzec nazwa pliku''' oraz wyjście z grep zostało przekierowane do pliku <code>/dev/null</code>. Pełna składnia if jest taka: if warunek1 then polecenie1 elif warunek2 then polecenie2 else polecenie3 fi W warunku if często korzysta się z polecenia test, na przykład <code>test -e</code> plik sprawdza czy plik istnieje: if test -e /tmp/foo then echo istnieje else echo nie istnieje fi Polecam sprawdzenie jak działa polecenie test za pomocą man test. Polecenie test można wykorzystać również za pomocą krótszej postaci, tj. nawiasów kwadratowych: if [ -e /tmp/foo ] then echo istnieje else echo nie istnieje fi Uwaga: między [ oraz ], a warunkiem musi znajdować się przynajmniej jedna spacja. == Zadanie 7 == Napisać skrypt, który: # sprawdzi czy istnieje plik <code>~/.xsession-errors</code> i wypisze odpowiednią informację # porówna liczbę plików w katalogu głównym oraz domowym i wypisze odpowiednią informację '''Note:''' Polecam program '''wc''' (proszę przeczytać <code>man wc</code>) Obliczenia arytmetyczne Do obliczeń arytmetycznych służy funkcja '''let''': let x=10 echo $x # wypisze 10 let "x /= 3" echo $x # wypisze 3 let "x *= x" echo $x # wypisze 9 '''Warning''' Bash może wspierać tylko arytmetykę stałoprzecinkową, dla której 10/3 wynosi dokładnie 3. '''Warning''' Przy wykonywaniu operacji należy umieszczać spacje wokół operatora =. ==Funkcje== Niektóre fragmenty skryptu można zamknąć w funkcję, składnia funkcji jest następująca: function func { # Treść } By wykonać funkcję należy napisać jej nazwę. Do funkcji można przekazywać parametry. Parametry funkcji są dostępne za pomocą tych samych zmiennych co argumenty skyptu, tj: * $1-$9 argumenty funkcji * $# liczba argumentów * $@ wszystkie argumenty na raz == Pętle == Pętla for pozwala na iterowanie po zbiorze elementów separowanych spacją: for i in a b c d do echo "wartość iteratora to $i" done for i in /etc/*conf do echo "$i" done '''Note:''' Można skonfigurować basha tak, by separatorem był inny znak, ale poprzestańmy na spacji. while - sprawdza, czy warunek jest prawdziwy, jeśli tak, pętla wykonuje się, aż warunek stanie się fałszywy: a=0 while [ $a -lt 5 ] do echo "pętla wykonuje się po raz: $a" a=$[a + 1] # lub a=$(( $a + 1 )) done '''until''' - sprawdza, czy warunek jest fałszywy, jeśli tak, pętla wykonuje się aż warunek stanie się prawdziwy: a=0 until [ $a -gt 5 ] do echo "pętla wykonuje się po raz: $a" a=$[a + 1] done == Zadanie 8 == Napisz funkcję, która liczy silnię jej argumentu, wykonaj ją dla liczb od 1 do 15. == Polecenia, które trzeba znać == Wszystkie, które pojawiły się podczas tego laboratorium, oraz: * cp * mv * mkdir * touch * ssh * scp * more * ls, ls -a, ls -h, ls -t, ls -l, ls -r * rm * grep * pwd * find * ps * top * ping * wget * cat Więcej informacji można znaleźć [http://www.if.pw.edu.pl/~lgraczyk/sk/html/zaj2.html tutaj], na dole strony. == Projekt 1 == Projekty realizowane są pojedynczo. Z projektu można uzyskać maksymalnie 15 punktów. Dostępne tematy można znaleźć [http://db.fizyka.pw.edu.pl/sk-2015/zaj2/prace.html tutaj]. == Zadania i informacje dodatkowe == Proszę wylistować użytkowników z pliku <code>/etc/passwd</code> za pomocą polecenia <code>cut</code>. '''Note''' Polecenie <code>cut</code> służy do wypisywania wybranych części (elementów) linii z pliku tekstowego. W naszym przypadku używamy to polecenie z opcją -d :, która powoduje, że linie dzielone są na części odseparowane od siebie znakiem :. Użycie opcji -f 1 wybiera 1 część (z 2 drugą część, itd.)

Return to SK Zadanie 2.