Zasady bezpieczeństwa

Poniżej przedstawiono główne zasady BHP przy posługiwaniu się przyrządami elektrycznymi i laserami.

Wykonywanie ćwiczeń w laboratorium fizycznym wiąże się z koniecznością pracy, między innymi z urządzeniami elektrycznymi oraz laserami. Pomimo, że stosowana aparatura posiada zabezpieczenie fabryczne a obsługa laboratorium dodatkowo instaluje niezbędne blokady i osłony zabezpieczające, to wykonywanie ćwiczeń wymaga od studentów zachowania niezbędnej ostrożności. Ze względu na stosowanie bardzo wielu urządzeń i przyrządów oraz częstą ich wymianę, szczegółowe wskazówki dotyczące zasad bezpieczeństwa umieszczone są na stanowiskach pracy.

1. Praca z urządzeniami elektrycznymi

Podczas przepływu prądu przez ciało człowieka następują zmiany wskutek wydzielania znacznych ilości ciepła, zjawisk elektrolizy i podrażnienia układu nerwowego. Przeciętna rezystancja ciała ludzkiego wynosi około 1000000 Ω, ale wskutek różnych czynników zewnętrznych może obniżyć się do 1000 Ω. Ponieważ natężenie prądu przemiennego wynoszące 24mA nie wywołuje poważniejszych następstw, przyjęto na tej podstawie napięcie 24V jako napięcie bezpieczne.
Większość przyrządów i mierników używanych w pracowni zasilana jest jednak napięciem zmiennym 230V. Pracując z urządzeniami elektrycznymi należy przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa:

• Włączać układ można tylko po sprawdzeniu go przez prowadzącego zajęcia i w jego obecności.
• Nie wolno dokonywać samodzielnie zmian w obwodach elektrycznych, wszelkie zmiany w obwodach elektrycznych należy dokonywać po uprzednim wyłączeniu źródeł napięcia.
• Należy pamiętać, by w momencie włączenia mierniki były ustawione na zakres największy a zasilacze na minimalny.
• Przed włączeniem napięcia suwaki opornic powinny być w pozycji środkowej.
• Niedopuszczalne jest wyciąganie przewodów z kontaktu w inny sposób, jak trzymając za wtyczkę.
• W razie nagłego wyłączenia (zaniku) napięcia, z sieci należy wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne i włączyć w odpowiedniej kolejności dopiero po ponownym pojawieniu się napięcia.
• W razie zaobserwowania nieprawidłowości w działaniu układu, należy go bezzwłocznie odłączyć od źródła napięcia.

2. Praca z laserami

Używane w pracowni lasery wysyłają promieniowanie w zakresie promieniowania widzialnego. Z tych względów zakres zagrożenia jest porównywalny do napromieniowania światłem białym i dotyczy przede wszystkim oczu i nie osłoniętych powierzchni ciała ludzkiego. Lasery używane w pracowni posiadają moc co najwyżej kilku mW, którego oddziaływanie na skórę można uznać za nieszkodliwe. Oddziaływanie światła laserowego na oczy jest szkodliwe i może spowodować trwałe uszkodzenie wzroku. Posługując się laserem należy przestrzegać następujących zaleceń:

• Nie wolno dopuścić do bezpośredniego działania wiązki światła laserowego na gałkę oczną.
• Nie wolno posługiwać się w sposób niekontrolowany (a tym bardziej kontrolowany) przedmiotami odbijającymi promieniowanie (lustra), które mogą skierować promieniowanie laserowe w oczy osoby postronnej. Tego typu zachowania są niedopuszczalne.